Van Adele tot ZZ Top: Stylemathôt investeert in emotie
De Haarlemse drukker StyleMathôt produceert een breed assortiment, van huisstijldrukwerk, verpakkingen, chocolade wikkels tot zelfs 3Dprinten. Maar de meeste groei komt door de heroplevende waardering van de echte fysieke vinyl grammofoonplaten; singles en LP’s. En dus platenhoezen.
Een fabriek waar ze vinyl grammofoonplaten persen. Eindelijk gezien. Je bezoekt drukkerij StyleMathôt, maar voor je het in de gaten hebt, loop je door de naastgelegen platenperserij Record Industry. De plek waar al vele decennia singles en LP’s geperst worden voor vele wereldsterren. De platenperserij en de drukkerij vormen een legendarisch duo. De samenwerking stamt van vele decennia terug en representeert een rijk verleden, maar schijnbaar ook een glorieuze toekomst.
Als je een LP van Michael Jackson’s Thriller in je platencollectie hebt, dan is de kans groot dat die in de platenperserij van Record Industry is gemaakt. Er rolden van de Haarlemse platenpersen in de jaren 80 meer dan 40 miljoen exemplaren van deze iconische plaat. Na een aantal mindere jaren, door de intrede van de CD, nam de vraag naar platen het afgelopen decennium flink toe. Inmiddels zijn vinyl platen weer enorm populair.
Enorme groei grammofoonplaten
De platen perserij, door een Nederlander opgericht in 1958 onder de naam Artone, werd in de jaren 60 gekocht door het Amerikaanse CBS dat ook de drukkerij startte. In 1988 nam de Japanse onderneming Sony de platen perserij over. Lag het productieniveau in 1988 nog op 50 miljoen platen per jaar, de opkomst van de CD deed de vraag kelderen. In 1998 produceerde de onderneming 2 miljoen platen per jaar. In dat jaar nam Ton Vermeulen het over, doopte het om tot Record Industry en produceerde vooral voor de dance-industrie waar vinyl nog veel gebruikt werd. Sindsdien groeit de vraag en steeds harder, tot ruim boven de 10 miljoen platen per jaar.
Stevig investeren
Niels Jansen en Nermin Kumalic, de directie van StyleMathôt, leiden ons rond door zowel de perserij van de buren als door de eigen drukkerij. Bij de drukkerij werken 30 mensen in 2 ploegen. Op dit moment bestaat 75 procent van het werk uit drukwerk voor de singles en LP’s. Dat werk bestaat uit platenhoezen, labels voor op de platen en diverse soorten inserts, zoals die voor songteksten. De tweede plaats in omzet wordt ingenomen door het groeiende segment chocoladewikkels, dat een voedselveilige productiestroom vereist in de organisatie. De grafimedia-onderneming speelt in op de positieve marktontwikkelingen in de 2 genoemde segmenten en investeert stevig. Jansen: ‘Onlangs is een nieuwe KAMA stansmachine geplaatst en voor het eind van het jaar wordt er een nieuwe Heidelberg xl75-5 5 kleuren met lak geïnstalleerd. Die vervangt de oudere kleinere sm52-5. Daarmee beschikken we nu over 2 grote offset-persen en breiden we de capaciteit flink uit. Ook komt er een extra labelstansmachine.’
Speciale labels
De verwerking van die labels is een bijzondere, zo vertelt Kumalic: ‘In de platenperserij wordt tegelijk met het persen van zo’n grammofoonplaat ook aan beide zijden het label opgebracht. Dat persen gaat met grote kracht, een snelle verhitting en idem afkoeling. Daar moet het materiaal wel tegen kunnen. Daarbij gaat het met name om vochtverwerking. In drukwerk zit vocht. Om te zorgen dat het niet gaat stomen waardoor scheuren of hobbels ontstaan, is er een uitgekristalliseerd proces van droging voorafgaand aan het persen. ́ En dat weet niet iedereen. ́Door de revival van de vinylplaat zie je nieuwe bedrijven opkomen die ook een graantje willen meepikken van de groeiende markt. Wij krijgen vragen, vorige week zelfs uit Australië en de VS, of wij voor hen de labels kunnen maken, omdat zij de kwaliteit niet voor elkaar krijgen.’
Kwaliteit
Jansen: ‘Ons productieproces draait om kwaliteit. Kwaliteit in uitstraling en in proces en techniek voor verdere verwerking van onze producties. Dat geldt uiteraard ook voor alle platenhoezenproducties. Voor elke order wordt een ‘oermodel’ gemaakt en soms afgestemd met de klant. En bij herdrukken, die vrij veel voorkomen, wordt die er weer bij gepakt om exact je zelfde kleur als vorige keer te garanderen.’ Hij pakt er een speciale hoes bij. In deze slipcase komen meerdere LP’s samen. Dat kan je alleen maken als je de plano vellen via stansen voorziet van ruimte voor plakstroken. Mede een reden voor de recente investering in de KAMA.’
en een werkwijze waarbij je de productieruimte vrijwaart van invloeden van buitenaf.
Voedselveilig
Kumalic: ‘Uiteraard geldt dat kwaliteitsbewustzijn ook voor de andere segmenten. We maken een groei door in het segment voedselveilig drukwerk. Voor een chocoladeproducent maken wij veel wikkels voor met name die kleine chocolaatjes die je bij de koffie of op de hotelkamer als welkomstgeschenkje krijgt. Daar hoort een kwaliteitsproces bij. Denk aan niet-migrerende inkt en een werkwijze waarbij je de productieruimte vrijwaart van invloeden van buiten. Diegenen die hiermee werken, kleden zich bij binnenkomst en vertrek om.’
3D-print
Kumalic wijst nog op een ander aspect: ‘Die kleine wikkels hebben een minimale formaattolerantie, zodat in de chocoladefabriek de productie ongestoord verloopt. Daarvoor hebben wij bij de snijmachine speciale meetapparatuur geïnstalleerd, voor regelmatige controles.’ Een andere bijzonderheid waar we op stuiten zijn 3D-printers, waarmee StyleMathôt innovatief de dienstverlening verbreedt. ‘Hiermee helpen wij de chocoladefabriek om op een veel voordeliger manier mallen te maken.’
Emotie
Nog even terug naar de wereldwijde heropleving van de vinylplaat. De booming business waarin StyleMathôt een mooie positie heeft. Waar komt die revival vandaan? Kumalic: ‘Het is emotie en herbeleving van vroegere jaren. Dat zie je ook in mode bij kleding of woninginrichting.’ Jansen: ‘Ook de waardering van het ‘vollere’ niet digitale geluid speelt een rol. Er zit gevoel in vinyl. De vinylplaat is heel populair, ook onder artiesten die nu wereldwijd aan de top staan, zoals Adele en Lady Gaga.’
Bijzonder grafisch werk
In de perserij zien we veel kleuren vinylkorrels. Jansen: ‘Designers maken nu zelfs veel gebruik van allerlei kleuren vinyl.’ Uiteraard gaat er veel aandacht uit naar de productie van de hoes. Jansen: ‘Daar zit vaak bijzonder grafisch werk tussen. Als basismateriaal gebruiken we Invercote die we eenzijdig bedrukken in full colour met lak. Een deel van de producties krijgt iets extra’s, zoals goudfolie.’ Hij pakt er een hoes bij. ‘Deze hoes, een tipp-on hoes, is omplakt met 115 grams papier. Dat is full colour bedrukt, daarna voorzien van een reliëflaminaat en folie. Dat geeft een mooi onderscheidend effect.’ Juist nu is die aandacht voor de grafische productie extra waardevol. We leven in een digitaal tijdperk waar de emotie van de fysieke plaat en de verpakking herontdekt wordt.
Dit artikel verscheen eerder in PRINtmatters 7 van 2022. Dit magazine ook ontvangen? Neem een proefabonnement en kies voor nazending
